Cloud service modellen

Die CSP (ook wel Cloud Solution Provider genoemd) bewaakt ook de dienstverlening en kan bijvoorbeeld ook de netwerkverbindingen naar het datacenter voor je regelen.

Hierna zijn de ICT middelen op voorraad beschikbaar en kunnen die middelen zonder beheerinspanning of tussenkomst van een CSP worden aangewend. Er bestaan echter grote verschillen in Cloud dienstverlening!

Cloud service modellen,

kenmerken, modellen inzetmogelijkheden

Het maakt voor de contracten en de SLA die je afsluit ook een groot verschil of je rechtstreeks zaken doet met een Cloud provider of met een intermediair.

Je hebt er niets aan als de service van je broker 100% is als de Cloud provider claimt dat hij twaalf uur per jaar uit de lucht mag zijn (beschikbaarheid van 99,9% noemt hij dat, want dat klinkt een stuk beter)!

Welk model en welke service voor jullie situatie passend zijn, hangt af van waar jullie nu staan en wat jullie wensen zijn.  

De vijf kenmerken van Cloud Computing

Cloud service modellen onderscheiden zich in kenmerken die aangeven hoe de service gebruikt kan gaan worden. Die kenmerken zijn:

1. On-demand self service. Een gebruiker kan eenzijdig bepalen welke rekenkracht, zoals server tijd en capaciteit, opslagcapaciteit, hij nodig heeft.

   Deze capaciteit komt automatisch beschikbaar zonder menselijke tussenkomst.

2. Toegang via Internet (vaste verbindingen en mobiele verbindingen). Gebruik van Internet-technologie met de meest gebruiksvriendelijke browser interfaces. De IT diensten zijn bereikbaar via de mobiele telefoon, iPad, PC of Thin Client werkplekken.

   Met deze ‘any time, any place, any device’ benadering onderscheiden Cloud service modellen zich van de traditionele Outsourcing.

3. Resource pooling. De Cloud aanbieder voegt IT middelen samen waarmee hij meerdere klanten bedient.

    

    

   

    

    

   De leverancier schakelt verschillende hardware en software componenten (ICT resources) in die afhankelijk van de vraag van een individuele klant (of individueel bedrijf) en zonder tussenkomst van personen dynamisch toegewezen worden aan die klant.

   Die hardware en software komen virtueel beschikbaar, het is voor de gebruikersorganisatie niet tastbaar. Hierdoor blijft de complexiteit van de flexibele schaalbare ICT verborgen voor de klant en de gebruiker.

   De service is zeer eenvoudig te gebruiken. Er is een gevoel van locatie onafhankelijkheid en device onafhankelijkheid. De klant kan op elke locatie en met elk device ter wereld bij zijn applicaties en zijn data.

   Waar die applicaties en die data zich echt bevinden, is niet werkelijk van belang (jullie security officer zal over dat laatste overigens anders denken).

4. Elasticiteit. Een ongelooflijke hoeveelheid flexibiliteit en schaalbaarheid. De beschikbare ICT resources kunnen op elk moment snel worden ingezet of teruggeschaald.

5. Gemeten service. Net zoals het elektriciteitsverbruik in jullie organisatie wordt gemeten, zo wordt in een Cloud service je ICT resources verbruik gemeten. Over dit verbruik ontvang je rapportages en op basis daarvan word je gefactureerd.

   Kenmerk van die betaling is dat je alleen betaalt voor wat je gebruikt en niet voor wat er beschikbaar staat. Hierin onderscheiden Cloud service modellen zich wezenlijk ten opzichte van traditionele Outsourcing.

Drie Cloud service modellen

Elk van de drie cloud service modellen heeft zijn eigen voor- en nadelen. Wat jullie het beste past hangt af van wat jullie in huis hebben.

Het kan zelfs zo zijn dat je gedwongen bent om voor verschillende applicaties een ander cloud service model te contracteren.

De modellen

1. SaaS. Cloud Software as a Service. ICT dienstverlening zoals elektriciteit uit het stopcontact. Je gebruikt standaard applicaties en die zijn overal toegankelijk (any time, any place, any device).

   Je hebt geen enkele bemoeienis of zorg voor het netwerk (buiten je gebouwen, intern zal je daar meestal wel zelf voor moeten zorgen), servers, besturingssystemen, opslag, back-ups etc.

   Soms zijn beperkte klantspecifieke instellingen mogelijk.

2. PaaS. Cloud Platform as a Service. Je kunt dit vergelijken met je PC met daarop Windows 10 geïnstalleerd. Zonder Windows kun je niet veel met zo’n PC. PaaS is vergelijkbaar, alleen groter.

   De servers met hun besturingssysteem bevinden zich in een datacenter. Dit datacenter is met Internet verbonden. PaaS biedt je de mogelijkheid om eigen in huis geprogrammeerde applicaties in de Cloud aan het werk te zetten.

   Je hebt dus hiervoor geen eigen datacenter meer nodig. Enige voorwaarde is dat jouw applicaties kunnen samenwerken met het besturingssysteem van de Cloud provider.

3. IaaS. Cloud Infrastructure as a Service. Stel: je maakt gebruik van specialistische in huis ontwikkelde applicaties die echter alleen samenwerken met besturingssystemen die al lang commercieel zijn uitgefaseerd of ook speciaal hiervoor aanpassingen hebben ondergaan.

   Vergis je niet. Vrijwel elke grotere en wat langer bestaande organisatie maakt gebruik van dergelijke systemen.

   Toch kun je ook dan afscheid nemen van je eigen datacenter, door gebruik te maken van IaaS oplossingen. Je hebt geen zorgen meer over het beheer of de controle van de onderliggende hardware in het datacenter.

   Maar je hebt nu wel meer deskundigheid in huis nodig, want je blijft zelf verantwoordelijk voor het beheer van het besturingssysteem en het beheer van je applicaties.

   Waarschijnlijk kun je wel gebruikmaken van netwerkcomponenten die je provider levert, zoals security componenten (firewalls etc.). Maar de samenwerking tussen die firewalls en jullie besturingssysteem, daar zal de provider meestal geen verantwoordelijkheid voor accepteren.

Cloud service modellen zoals PaaS (Platform as a Service) en IaaS (Infrastructure as a Service) zijn minder zichtbaar voor een gebruiker dan SaaS.

PaaS en IaaS oplossingen bieden IT organisaties de mogelijkheid om stap voor stap afstand en afscheid te nemen van investeringen in hardware en software.

De keerzijde van de Paas en IaaS medaille is dat ze nog wel de inzet van specialisten vergen. Bij SaaS kun je volstaan met de inzet van een Demand Manager.

Betalen voor gebruik

Bij onze energievoorziening zijn we er al lang aan gewend om niet te betalen voor de beschikbaarheid van bijvoorbeeld de energiecentrale, maar voor het gebruik van de hoeveelheid energie die we afnemen.

In de ICT bewegen we nu ook die kant op. Virtualisatie van hardware en software maakt het mogelijk om weg te komen van het in-house of bij een ICT dienstverlener beheren en betalen voor het in bezit hebben van ICT infrastructuur.

De overstap te maken naar betalen voor gebruik in plaats van betalen voor beschikbaarheid.  

Cloud service modellen kennen vier vormen van inzet en toepassing

1. Private Cloud. De Cloud infrastructuur wordt uitsluitend gebruikt voor één organisatie. Je beheert dit zelf of je laat dit door een externe partij verzorgen. Het datacenter kan on premise of off premise staan (binnen een eigen bedrijfsgebouw of extern in een bedrijfsgebouw van de leverancier).

   Het is een Private Cloud als het datacenter met Internet verbonden is, zodat je overal op de wereld en op elk moment toegang hebt tot je applicaties.

2. Community Cloud. Dit is een Private Cloud met een beperkte groep gebruikersorganisaties. De Cloud infrastructuur wordt gedeeld door verschillende organisaties, bijvoorbeeld een club gemeenten verenigd in een GR.

   Deze Cloud ondersteunt een specifieke gemeenschap die gedeelde gemeenschappelijke ICT taken heeft. De Cloud kan door eigen mensen beheerd worden of door een derde partij en hij kan on premise of off premise voorkomen.

3. Public Cloud. De Cloud infrastructuur wordt openbaar ter beschikking gesteld aan klanten en is eigendom van een organisatie die Cloud services levert.

    

   

4. Hybride Cloud. De Cloud infrastructuur is een samenstelling van twee of meer Cloud modellen (privé, gemeenschappelijk, of publiek).

   Deze twee service modellen kunnen met elkaar verbonden (gekoppeld) zijn, maar dat hoeft niet.

   Hybride oplossingen worden gekozen als er een mix nodig is van bijvoorbeeld standaard applicaties zoals MS Office en Salesforce.com (Cloud CRM) aan de ene kant en bedrijfseigen, specifieke applicaties.

Risico’s en beperkingen van Cloud service modellen

Cloud service modellen: offline werken is vaak geen optie

Je hebt voor Cloud Computing een permanente Internetverbinding nodig. Op kantoor zal dat meestal geen probleem zijn. Hoewel?

Is jullie kantoor al via een ringnetverbinding aangesloten op het Internet of valt de verbinding weg als er morgen een graafmachine de kabel kapot trekt die jullie met Internet verbindt?

Steeds meer mensen werken vanuit huis, of ergens onderweg. Geen Internetverbinding betekent dan geen toegang tot de bedrijfsapplicaties.

Daar zijn binnen sommige Cloud service modellen gedeeltelijk oplossingen voor. Microsoft installeert bijvoorbeeld een volledig Office pakket op een PC of laptop indien gebruik wordt gemaakt van Office 365.

Natuurlijk is dit een compromis. Offline kun je nog steeds niet bij je actuele data.

Cloud service modellen: volledige controle en beveiliging van jullie gegevens?

Bij het gebruik van Cloud Computing worden je gegevens opgeslagen in de Cloud. Dat betekent dat je er niet langer 100% controle over hebt. De enige die voor de veiligheid van je gegevens kan zorgen, is je Cloud service provider.

Bevatten jullie contract en de SLA een beschrijving van het volledige pakket dienstverlening en alle veiligheidsmaatregelen die voor jullie situatie noodzakelijk is? Inclusief een bewerkingsovereenkomst i.v.m. privacy aspecten?

Cloud service modellen: kijk uit voor verborgen kosten!

In veel Cloud service modellen zijn de up front kosten zeer laag. Dat is ook een van de voordelen van Cloud Computing. Kijk voordat je een contract ondertekent goed naar de ‘kleine lettertjes’ en de details.

Cloud service modellen zijn soms opgebouwd als de aanbieding van een nieuwe auto. Die kent ook een ‘vanaf’-prijs, maar voordat die auto leuk is aangekleed, komt er vaak een derde van de prijs bij. Zo ook bij Cloud Computing.  

Cloud service modellen: hoe gaan ontwikkelingen verder?

Als je naar de markt kijkt en luistert, dan lijkt Cloud Computing de heilige graal van de ICT. Voor een belangrijk deel is dat ook zo, maar er zijn zeker nog zaken die opgelost moeten worden.

In 2016 voorspelde Gartner in een rapport dat de SaaS markt in 2016 een omzet van € 35 miljard zou bereiken. Voor 2020 werd € 120 miljard omzet verwacht.

In 2019 werd er wereldwijd in totaal een kleine 228 miljard dollar aan clouddiensten uitgegeven.

SaaS bleek de grootste markt in het cloudsegment met een omzet van 116 miljard (4 minder dan in 2016 voorspelt). Infrastructure as a Service (IaaS) haalde vijftig miljard omzet.

Het is glashelder dat organisaties meer en meer kiezen voor Cloud service modellen zoals SaaS. Die ontwikkeling vergt enorm veel van de verwerkingscapaciteit van het Internet.

En dat Internet moet nog meer ontwikkelingen ondersteunen. Een recent Cisco onderzoek geeft aan dat er steeds meer apparaten op het Internet worden aangesloten. In allerlei sectoren, zoals in de Zorg, neemt domotica steeds meer functies over.

De besparing aan noodzakelijke datatransport-capaciteit kan gigantisch zijn.

Ook in domotica kan dat zo werken. Mijn BMW dealer vertelde mij in 2016 dat mijn auto per jaar via meer dan veertig sensoren een terabyte aan data verzamelt. Anno 2020 is dat nog meer geworden en is mijn auto 24/7 online verbonden met een BMW service center.

In 2016 werd slechts een klein deel van de data rechtstreeks naar BMW verzonden en het grootste deel werd in de auto verwerkt. Nu is dat aanmerkelijk meer.

Cloud service modellen: conclusie

Ondanks de hierboven genoemde risico’s en beperkingen bieden Cloud Computing en de toepassing van Cloud service modellen meer voordelen dan nadelen.

Overstappen op Cloud oplossingen is daarom meestal een verstandige beslissing voor jouw organisatie.
-
Koos Overbeeke

Binge reading is binge educatie