

Hoe omgaan met Overmacht, Force Majeure?
Aansluitend op onze twee voorgaande publicaties ontving ik enkele vragen over Overmacht, Force Majeure in relatie tot de Lock Down maatregelen van de overheid.
Die publicaties gingen in op de huidige Covid-19 crisis:
RelatieManagement in crisistijd en
Hoe eenvoudig een contract wijzigen.
De vraag is hierbij of de huidige Lock Down regels een grond bieden voor een beroep op overmacht?
- Kun je je als uitbesteder richting gecontracteerde dienstverleners beroepen op overmacht?
- Kun je als dienstverlener een beroep doen op overmacht als de dienstverlening minder is dan gecontracteerd?
Wij horen dat advocatenkantoren op dit moment goede zaken doen met dit soort vragen.
Bij de beantwoording van deze vragen is het een handicap dat deze regelgeving van de overheid niet eenduidig is.
Een eenvoudig voorbeeld
Wij mogen op dit moment niet overnachten in ons tweede huis omdat de VeiligheidsRegio Zeeland dat verbied voor mensen die daar niet hun vaste woonadres hebben.
Hadden wij een huisje in Drenthe gehad dan zouden we daar wel kunnen verblijven en overnachten omdat die Veiligheidsregio minder strenge regels hanteert.
Hoe luiden de overkoepelende Nederlandse Lock Down Regels?
En zijn die op jullie bedrijf of die van jullie leverancier van toepassing?
Op de website van de Rijksoverheid staat uitgelegd wat Intelligente Lock Down in Nederland inhoud. Ook vind je daar een lijst met cruciale beroepen. Beroepen die kunnen doorwerken.
Ook samenscholingen zijn verboden en alle onderwijsinstellingen zijn gesloten.
Maar..
Op de TH Delft komt dagelijks een groep studenten samen en zij zijn druk aan het werk en aan het studeren op een stagewerkstuk.
Dat stagewerkstuk is een alternatief beademingsapparaat voor IC afdelingen. De nood op dit punt is hoog dus lijkt deze activiteit alleszins legitiem.
Tegelijkertijd toont dit voorbeeld aan hoe de toepassing van de regels kan afhangen van de interpretatie van de regels binnen het kader van het doel van je activiteiten.
Een ander voorbeeld
Veel winkels zijn op dit moment gesloten. Maar dat is niet op grond van de overheidsregels. Die winkels mogen gewoon open zijn. Dit geldt ook voor een aantal bedrijven.
Deze winkels en bedrijven mogen open zijn en hun diensten leveren. Ze kiezen er zelf voor om dit niet te doen.
Indien je als klant afhankelijk bent en een leveringscontract hebt met zo’n bedrijf, kan deze dienstverlener dus gebaseerd op de Covid-19 crisis geen beroep doen op overmacht!
Lock down regels: troebel water
Zijn radio-dj's, fietsenmakers en maaltijdbezorgers cruciale beroepen? Of zijn dit faciliterende beroepen die er voor zorgen dat we de samenleving nog een beetje levend houden?
En als jouw organisatie ervoor kiest ‘open’ te zijn, ‘door te werken’; in hoeverre is het dan mogelijk om Social Distancing, 1,5 meter, toe te passen en te handhaven?
Misschien is dat met een beetje slimme aanpak prima te doen maar vraagt het enige organisatorische-, huisvesting- en logistieke aanpassingen.
Maar als die aanpassingen mogelijk zijn en jullie hebben dat nog niet gedaan kun je dus niet dienstverlening weigeren met een beroep op overmacht. En dat niet kunnen weigeren geldt zowel voor uitbesteders als voor dienstverleners.
Een beroep op overmacht, force majeure maakt in die situatie weinig kans.
Advocaat nodig? Of gezond verstand?
Bedrijfsadvocaten maken op dit moment overuren bij organisaties die overwegen een beroep te doen op overmacht, force majeure (artikel 6:75 BW) of die zich daar tegen willen verzetten.
Sommige providers zoeken advies over manieren om hun gecontracteerde dienstverlening te omzeilen.
Uitbesteders zoeken advies over manieren om hun leveranciers te houden aan hun contract of zoeken juridische redenen om betalingen te reduceren of zelfs op te schorten.
Dit gebeurt allemaal op voor alle partijen onbekend terrein.
Anderen spelen blufpoker en roepen gewoon: ‘wij houden je aan je contract’ of ‘dit is een situatie van Overmacht, Force Majeure. Wij schorten nu de betalingen op’.
Het is goed om je te bedenken dat op het gebied van de huidige pandemie geen jurisprudentie bestaat.
Er is niet eerder een gebeurtenis van deze omvang geweest die de zaken zo grondig heeft verstoord.
Op juridisch terrein valt er daarom hoogst waarschijnlijk weinig te winnen. Alleen de betrokken advocaten winnen hierbij in de vorm van een extra belegde boterham.
De benadering die wij in RelatieManagement in crisistijd aangeven is verstandiger en levert jullie op de langere termijn meer op.
Risico Management
Wat is overmacht eigenlijk?
Overmacht, Force Majeure bestaat als een juridisch mechanisme om partijen te helpen hun overeenkomst aan te passen of te beëindigen indien zij door omstandigheden die buiten hun macht liggen hun taken niet kunnen uitoefenen.
We hebben gezien dat wat er precies onder overmacht valt afhangt van zowel de betreffende overeenkomst, de plaatselijke regelgeving en het doel van activiteiten.
Met deze juridische dubbelzinnigheid kun je proberen hiervan te profiteren. Wij raden je dat af.
Wat we wel aanraden is dat jullie de contractvoorwaarden bekijken en bezien of daar zaken in staan die jullie helpen de dienstverlening te behouden of naar wederzijds goedvinden aan te passen.
Belangrijk is het ook dat jullie nagaan of bestaande contractuele overmachtsclausules jullie niet in de wielen rijden. Daarnaast zijn aansprakelijkheid clausules van belang.
Voorbeelden van Overmacht, Force Majeure clausules
Overmacht, Force Majeure clausules die onder Nederlands recht vallen benoemen meestal een aantal omstandigheden waarop de overmacht van toepassing is.
- ‘Bijvoorbeeld als gevolg van brand, explosie, embargo, opstand, oproer, oorlog (al dan niet uitgeroepen), natuurrampen (inclusief storm) en overstromingen.’
En pandemie zal hier meestal ontbreken (hoewel die in de toekomst waarschijnlijk wel opgenomen zal gaan worden).
- Voorbeeld van een uitgebreidere clausule. ‘Onder overmacht wordt in ieder geval verstaan: (burger) oorlog en de dreiging van (burger) oorlog, natuurrampen, stakingen, buitensporig verzuim van [partij A] medewerkers, transportproblemen, brand, gebrek aan grondstoffen, overheidsmaatregelen door enige overheid in Nederland of elders, in ieder geval inclusief in- en uitvoerverboden, quotaregelingen en storingen bij [partij A] of bij leveranciers van [partij A], alsmede niet-nakoming of overmacht van leveranciers als waardoor [partij A] niet of niet meer aan haar verplichtingen jegens de klant kan voldoen.’
Aansprakelijkheid
Partijen kunnen contractueel overeenkomen wie de gevolgen van een tekortkoming draagt. Aansprakelijkheid kan contractueel worden uitgebreid door het garanderen van prestaties.
Andersom kan aansprakelijkheid worden uitgesloten of worden beperkt door die beperking vast te leggen in relatie met benoemde Overmacht, Force Majeure omstandigheden.
Hoe zit dat in jullie contract?
Conclusie
Voor Regisseurs, Demand- en Contract-Managers is er nu werk aan de winkel. Even controleren of ‘het dak wel waterdicht is’.
Of jullie je moeten voorbereiden op schade als gevolg van ondeugdelijke contracten.
Daarnaast intern de Demand ketting organiseren om vervolgens met jullie dienstverleners aan de slag te gaan om er voor beide partijen zo goed mogelijk uit te komen.
Richt je focus hierbij op relatie management en lange termijn belangen.
-
Koos Overbeeke
Terug van Overmacht, Force Majeure naar Contract Management