

Sourcing Strategie, een modieus begrip?
Of een concrete activiteit met toegevoegde waarde?
Outsourcing is vandaag de dag een bekend begrip in het bedrijfsleven en bij de overheid. We lezen en horen echter steeds vaker over een Sourcing strategie.
Wat betekent dit begrip nu precies?
We merken dat met Sourcing vaak Outsourcing wordt bedoeld. Toch is Sourcing iets anders. Wat is het dan en wat kun je er mee? Hoe pak je het aan en wat is het resultaat?
Laten we daar eens naar kijken.
We zien dat gesprekken over Sourcing vaak worden verengd tot de keuze zelf doen of uitbesteden. Ook leveranciers en consultants bezondigen zich hier aan.
Dat laatste is niet zo vreemd als je bedenkt dat Outsourcing de meest bekende vorm is van Sourcing. Maar als je alleen naar de vraag 'wel of niet Outsourcen' kijkt loop je wel met oogkleppen op.
Belangrijk is het om die variant te kiezen die een specifieke activiteit plus de bedrijfsstrategie en -doelstellingen optimaal ondersteunt.
We hebben het dus over het maken van een bewuste keuze over welke processen – en daarmee activiteiten – we op welke manier gaan invullen.
Veel gemaakte denkfout bij Sourcing
Vaak kijkt een organisatie naar wat een collega-organisatie doet en waarmee die succesvol is. Ze besluiten dan om dit ook te gaan doen.
Dit gedrag veroorzaakt dure fouten.
Praktijkvoorbeeld van een Sourcing strategie denkfout in een ziekenhuis
Dit ziekenhuis besloot de wasserij uit te besteden. Het collega-ziekenhuis in een nabijgelegen stad realiseerde daar kostenvoordelen mee met behoud van kwaliteit.
Het collega-ziekenhuis had de zaak intern echter anders, lees beter gestructureerd, georganiseerd en en bestuurd dan dit voorbeeldziekenhuis. De Outsourcing bij onze klant liep helemaal vast.
Je kunt alle achtergronden, hoe het fout ging maar ook hoe we het oplosten, nalezen in ons white paper dat gratis voor je beschikbaar is.
Voorbeeld van een Sourcing denkfout bij een Universiteit
Deze universiteit besloot de facilitaire dienst uit te besteden. Een collega-universiteit had daar flinke kostenvoordelen mee bereikt. Daarmee maakte deze Universiteit een kostbare fout.
Waarom?
Omdat bij deze universiteit de facilitaire dienst een onderdeel was van haar wervingskracht om studenten aan te trekken. De universiteit bood studenten bepaalde servicevoorzieningen die andere universiteiten niet boden.
Die servicevoorzieningen werden gestandaardiseerd na de Outsourcing (transformatiefase) en dat leverde inderdaad een leuke kostenbesparing op. Iedereen was tevreden over de resultaten van de uitbesteding. Medewerkers, de leverancier en ook de Raad van Bestuur.
Echter de studenten waren de dupe.
Twee jaar na de uitbesteding van de facilitaire dienst begon de instroom van studenten fors terug te lopen. De universiteit had met de outsourcing een van zijn aantrekkelijke factoren verloren. Ook van dit voorbeeld kun je achtergronden en details terugvinden in ons Sourcing white paper.
Het voorbeeld van deze universiteit laat zien dat iets wat voor de ene organisatie succesvol is voor een andere en schijnbaar vergelijkbare organisatie een debacle kan veroorzaken.
Tien Sourcing scenario’s
Voor we nader ingaan op het wat en hoe van een Sourcing strategie, lichten we eerst de tien meest voorkomende varianten toe.
Uit ervaringen weten we dat een aantal termen in de bijgaande figuur bij de meeste mensen bekend voorkomen.
Maar als we inzoomen op voorbeelden, bijvoorbeeld over ‘verkopen’ in relatie tot Sourcing, zien we vaak vraagtekens opduiken. Elk scenario is het resultaat van een aantal afwegingen. Waar praten we over?
1. Insourcen
Het in huis halen van een activiteit die voorheen extern werd verricht. Hiervoor wordt kennis en kunde ingekocht en worden processen, taken, een organisatieonderdeel en procedures ingericht.
2. Zelf doen
Het in huis verzorgen en blijven verzorgen van een bepaalde activiteit.
3. Shared Service Center & Gemeenschappelijke Regelingen
Het in huis verzorgen en blijven verzorgen van een bepaalde activiteit, maar die activiteit wel voor de gehele organisatie (of bijvoorbeeld een divisie) bundelen en concentreren.
Bij de overheid zien we ook SSC’s onder een zogenaamde Gemeenschappelijke Regeling, een GR. Dit is dan een SSC dat is ondergebracht in een afzonderlijke juridische entiteit. Met zo'n GR is formeel sprake van Outsourcing, ook al noemt men het meestal niet zo.
GR staat voor een organisatie conform de Wet Gemeenschappelijke Regelingen. Binnen die Gr organisatie wordt bijna altijd een SSC ingericht. Dat SSC bedient meerdere overheidslichamen, bijvoorbeeld meerdere zelfstandige gemeenten of meerdere ministeries.
Deze overheidslichamen dragen mensen, processen en installaties over aan de GR net zoals bij Outsourcing in het bedrijfsleven.
De GR is een publiekrechtelijk orgaan, de medewerkers blijven ambtenaar. De bestuurlijke en politieke verantwoording is vaag geregeld. Dit maakt de belangenbehartiging vanuit een deelnemende gemeente zeer moeizaam.
Meer informatie over GR constructies vind je hier >>
Een GR is enigzins vergelijkbaar met Captive Outsourcing in het bedrijfsleven
Een vergelijkbare constructie zien we ook wel bij bedrijven. Zij brengen dan werkzaamheden onder in een dochtermaatschappij in een lage lonen land. We noemen dat een zogenaamde Captive Outsourcing.
4. Outtasking
Het uitbesteden van gespecialiseerde activiteiten onder strakke operationele regie van meer generalistische vakgenoten.
Bijvoorbeeld outtasking van recruiting bij HR of liftonderhoud bij het facilitair bedrijf.
5. Alliantie / fusie / joint venture
Een organisatie werkt samen met een specialist op een bepaald gebied om bepaalde functies beter of goedkoper te kunnen uitvoeren.
Voor deze samenwerking is een juridische vorm gekozen en daarmee gaat de samenwerking een stuk verder dan bij Outsourcing of Outtasking.
Deze vormen zijn lastig in de besturing en komen daardoor in Nederland zeer weinig voor.
6. Co-makership
Bij co-makership besluit een organisatie dat het nuttig is om de leverancier niet alleen in de uitvoering in te schakelen, maar hem ook te betrekken in het proces van product- en dienstenontwikkeling.
Co-makership zegt niets over de juridische uitwerking van de samenwerking en kan van organisatie tot organisatie anders zijn ingevuld.
7. Participatie
Ook participatie is een begrip dat veel verschillende uitwerkingen kent. Soms gaat het om kennisinbreng, soms om deelname in een netwerk of in een keten.
Soms gaat het over vaste leverafspraken en soms over inbreng op afroep. Soms gaat het over inkoop en soms gaat het over langdurige samenwerking.
Wanneer iemand de term ‘supplier participatie’ gebruikt, kun je maar beter inzoomen op de details van de samenwerking, zodat je een beeld krijgt van wat er echt gaande is.
8. Uitbesteden
Uitbesteden is een lastige term. Soms wordt hij gebruikt in relatie met inkoop van producten en/of diensten die de inkoper nooit zelf heeft vervaardigd.
Op andere plaatsen heeft men het over Outsourcing van activiteiten. In alle gevallen wil de uitbesteder een product of dienst niet (langer) zelf vervaardigen.
Het onderscheid tussen inkoop en outsourcing is belangrijk.
Bij inkoop werkt de tucht van de markt en is de klant koning!
Bij outsourcing werkt de tucht van de markt niet en moet de uitbesteder Regie en Demand Management organiseren als tegenkracht tegen de monopoliepositie van de leverancier.
9. Outsourcing
Een organisatie besluit de vervaardiging van een dienst of product buiten de deur door een leverancier te laten plaatsvinden.
Met de outsourcing worden meestal mensen, techniek en kennis overgedragen aan de zorg van de leverancier.
10. Verkopen
De organisatie bezit productiecapaciteit die voor een leverancier strategische waarde bezit, bijvoorbeeld omdat de leverancier die capaciteit ook op andere plaatsen kan vermarkten. Het soort werk dat wordt 'verkocht' is voor de typering van de uitbesteding, hier is dat Verkoop, niet van belang. Het kan HRM, FM, ICT of iets anders zijn.
Verkoop is voor de kopende partij alleen interessant als de te verkopen dienst of productieafdeling een onderscheidende positie in de markt biedt. De uitbestedende organisatie verkoopt die productiecapaciteit aan de leverancier/service provider en spreekt daarbij een langdurige leverovereenkomst af.
Dit is dus outsourcing die direct geld in het laatje van de uitbesteder brengt en daarmee de kaspositie van de uitbesteder versterkt. Als er geen mensen meegaan naar de nieuwe leverancier spreken we ook wel over een sale & lease back constructie.
Voordelen van het hebben van een Sourcing strategie
Bij het ontwikkelen van, en bij besluitvorming over een Sourcing strategie beperken we ons niet tot de afweging zelf doen of uitbesteden (een zogenaamde make or buy beslissing).
Het voordeel daarvan is dat meerdere opties (scenario’s) worden geanalyseerd en beoordeeld. Dit voorkomt dat snel in een fuik van maximaal twee keuzes wordt gelopen die niet de optimale oplossing bieden.
Het keuzepalet is met Sourcing veel rijker geworden en daarmee is het Sourcing strategie proces een concrete activiteit geworden. Een activiteit die meerwaarde biedt.
-
Koos Overbeeke
Meer lezen over Sourcing strategie?
In het whitepaper ‘Strategic sourcing, een modieus begrip of een concrete activiteit met toegevoegde waarde?’ lees je onder meer:
- Hoe je een sourcing strategie kunt ontwikkelen.
- Hoe krachten in beeld brengen en bijvoorbeeld een afweging maken tussen kostenvoordeel of kwaliteitsimpuls.
- Hoe die afweging leidt naar een ander sourcing scenario;
- Wat de voor- en nadelen van bepaalde scenario’s zijn.
- Welke de strategische aspecten van verschillende sourcing strategieën zijn.
- Welke de operationele aspecten van verschillende sourcing strategieën zijn.
- Wat de aspecten van een sourcing projectplan zijn.
En nog veel meer.
Je kunt hier gratis kennisnemen van dit sourcing strategie whitepaper >>
Je kunt ook kiezen om je breder te informeren in Sourcing, Regie en Demand Management >>